İhtiva ettiği 39 çeşit baharatla geçmişte şifa amaçlı tüketilen, Edirne’nin Osmanlı Devleti’ne başkentlik yaptığı zamanlardan günümüze uzanan tarihi mirası olan ve sadece Edirne’de üretilen Deva-i Misk Helvasının Coğrafi İşaret Tescili Edirne Ticaret Borsası (ETB) tarafından alındı.

Konu hakkında değerlendirmelerde bulunan ETB Yönetim Kurulu Başkanı Özay Öztürk; “Borsacılık faaliyetlerinin yanı sıra tarihi miraslarımıza sahip çıkmak adına çalışmalar yapıyoruz. Edirne’de uzun yıllardır geleneksel bir şekilde üretilen, kültürel ve sosyo-ekonomik katma değer kazandıran gastronomik bir ürün olan Deva-i Misk Helvası için 31.12.2018 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumuna başvurumuz ile başlayan süreç, 06.01.2021 tarihinde tescilin gerçekleşmesiyle tamamlandı. Diğer başvurularımızı oluşturan Edirne Bademli Kurabiyesi, Edirne Acıbadem Kurabiyesi ve Aynalı Süpürge için süreç devam ediyor. Edirne’mizin ticaret ve turizm altyapısını geliştirmek, tarihi miraslarımızı birer marka değer haline getirebilmek ve haklarını korumak için üreticilerimizle birlikte çalışmalarımıza devam edeceğiz.“ dedi.

Deva-i Misk Helvasının güzel kokan ve bedene iyi gelen anlamını taşıdığını ve ihtiva ettiği 39 çeşit baharatla geçmişte şifa amaçlı kullanıldığını belirten Öztürk; “Yapılan araştırmalar sonucunda Osmanlı Edirne’sinde halka ücretsiz olarak dağıtılan, belirli günlerde II.Bayezid Şifahanesinde halka sunulan özel bir tatlı olduğu bilgisine ulaştık. Bir rivayete göre Fatih Sultan Mehmet Han’ın babası II.Murat’ın Dimetoka üzerinden şehre geldiği bir günde, karşılamaya gelenler arasında bulunan şeker ustasının padişaha bu helvayı sunduğu ve adını kendisinin koymasını istediği rivayet ediliyor. Fatih Sultan Mehmet Han’ın da bu helvayı çok sevdiği aktarılmaktadır. Bir başka rivayet ise padişahın kızının hastalandığı ve şifa bulması için hekimlere başvurduğu, padişahın kızının şifayı Deva-i Misk Helvası ile bulduğu yönündedir. XVII. Asırda üretilip ihraç edildiği bilinmektedir. İçeriğindeki baharatların baskın tadına rağmen tatlı bir helvadır. Özellikle kış aylarında şifa amaçlı tüketilmektedir. Kırkpınar Güreşleri zamanı pehlivanlara zindelik kazandırmak için beslenme programlarında yer verilmektedir. Üretimi ustalık becerisi gerektiren Deva-i Misk Helvasının, Edirne ili ile ün bağı bulunduğu için üretim aşamalarının tamamının Edirne’de gerçekleştirilmesi gerekiyor.” dedi.

COĞRAFİ İŞARET NEDİR

Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır. 

Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.

COĞRAFİ İŞARETİN İŞLEVLERİ

Ürüne Yönelik İşlevleri; ayırt edicilik, coğrafi kaynak belirtmek, üretim metodunu ve kaliteyi garanti etmek ve pazarlama aracı olmaktır.

Yöreye ve Ekonomiye Yönelik İşlevleri ise yerel üretimi ve kırsal kalkınmayı desteklemek, geleneksel bilgi ve kültürel değerleri korumak, biyo-çeşitliliği korumak, sürdürülebilir ve izlenebilir ürün kalitesi sağlamak, ürün taklitçiliği ile mücadele etmek, bölgenin tanıtımını sağlayarak turizme katkıda bulunmak ve marka şehirlerin oluşumunda katkı sağlamaktır.

COĞRAFİ İŞARETİN FAYDALARI

Tüketiciyi korur, ürünün gerçek üreticilerini korur, ürünün taklitlerini engelleyerek ürünün sahip olduğu ün ile yaşamasını sağlar, bir ülkenin tarihi ve kültürel değerlerini korur, bölgesel kalkınmaya katkı sağlar ve bir ülkenin ihracat gelirlerinde önemli bir yere sahip olabilmesine katkı sağlar.